Chemiczne środki do czyszczenia filtrów cząstek stałych spotykają się ze skrajnymi opiniami na rynku motoryzacyjnym. Wiele mówi się o tym, że ich skuteczność jest odwrotnie proporcjonalna do poziomu zabrudzenia filtra. Czy rzeczywiście by wyczyścić silnie zabrudzony DPF koniecznie trzeba go wymontować z pojazdu? Producenci środków chemicznych twierdzą, że nie. Chemia do czyszczenia DPF bez demontażu – jak to się robi? W mechanice pojazdowej nie ma magicznych rozwiązań. Jeżeli trudno nam uwierzyć w działanie jakiegoś preparatu, nasze obawy z dużym prawdopodobieństwem mogą okazać się słuszne. Podobne podejście wielu kierowców i mechaników ma do środków chemicznych, których zadaniem jest czyszczenie filtra cząstek stałych bez jego demontażu z samochodu. Paleta tego typu produktów jest jednak szeroka i obok tanich, niewysokiej jakości preparatów, którym w najlepszym wypadku można przypisać działanie profilaktyczne, dostępne są także bardziej zaawansowane rozwiązania. Jednym z nich jest system czyszczący TUNAP, o którym opowiedział nam przedstawiciel marki na rynku polskim, Jacek Kościołowski. System ten łączy w sobie czyszczenie chemiczne z mechanicznym. Wymaga bowiem zastosowania urządzenia ciśnieniowego z lancą (opatentowaną przez TUNAP), aplikowaną bezpośrednio do filtra. Używane do czyszczenia preparaty są zgodne z aktualną technologią EURO6 – system oczyszczania spalin z NOx – SCR. System posiada certyfikaty braku oddziaływania na SCR (TUV Thuringen) oraz otrzymał rekomendację Stowarzyszenia VERT. Jest to stowarzyszenie zajmujące się promocją Najlepszej Dostępnej Technologii Kontroli Emisji‎ spalin. Preparaty do czyszczenia osadów sadzy i popiołu w filtrze, stosowane w tym rozwiązaniu są niepalne i nie zawierają metali. Umożliwiają poluzowanie i oderwanie osadów sadzy i popiołu z porowatych struktur plastra miodu, które są obecne w filtrze cząstek stałych. Odparowują bez pozostawiania śladów. Czy stosując system TUNAP można mówić o całkowitym wyczyszczeniu filtra czy raczej doraźnej pomocy, która pozwoli przedłużyć jego eksploatację/interwał do wykonania kompletnej regeneracji? – Skuteczne oczyszczenie rozumiemy przez parametry przepływu spalin na poziomie nowego filtra. Oczywiście, ważny jest stan fizyczny i techniczny samego filtra. Mówimy o efekcie czyszczenia filtra bez uszkodzeń. – odpowiada Jacek Kościołowski. Wśród mechaników zajmujących się naprawami układu wydechowego popularna jest opinia, wg której środki chemiczne używane do czyszczenia DPF powodują zlepianie się ze sobą cząstek sadzy, uniemożliwiając skuteczne czyszczenie. Zdaniem przedstawiciela TUNAP nie jest to jednak domena wszystkich środków chemicznych do DPF. – Preparaty TUNAP podczas czyszczenia rozpuszczają osady sadzy w filtrze, wiążą je i przygotowują do skutecznego usunięcia. Potwierdzają to pomiary po czyszczeniu, różnica ciśnień w układzie oczyszczania spalin. – mówi przedstawiciel TUNAP. Czyszczenie chemiczne vs. mechaniczne Przeciwnicy chemicznych metod regeneracji filtra uważają także często, że lepsze efekty od zastosowania chemii do czyszczenia da już zwykłe wymontowanie filtra i umycie myjką ciśnieniową. – Musimy sobie odpowiedzieć, co znaczy „lepsze”? W myjkach ciśnieniowych stosowane jest płukanie filtra pod wysokim ciśnieniem z użyciem płynu. W normalnych warunkach przez filtr, jego ceramiczny i porowaty wkład filtrujący, przepływa zanieczyszczony gaz. Gęstość płynu jest około tysiąckrotnie większa, co powoduje duże obciążenie mechaniczne filtra podczas czyszczenia. Długotrwałe obciążenie filtra w takich warunkach (należy pamiętać, iż filtr nie jest nowy i pracował już dłuższy okres – km pod obciążeniem ciśnienia spalin i wysokiej temperatury) może mieć negatywne skutki dla jego stanu fizycznego (ceramiczna, krucha konstrukcja) i chemicznego (powłoka katalityczna, odpowiedzialna za jego prawidłową regenerację). Również dobór odpowiedniego płynu czyszczącego jest bardzo ważny, by nie uszkodzić – nie zmyć powłoki katalitycznej – i zachować jego prawidłowe działanie. – mówi Jacek Kościołowski. Jak sprawdzić skuteczność czyszczenia filtra DPF? Wykładnią jest porównanie parametrów pracy systemu oczyszczania spalin, przed i po czyszczeniu. System pomiarowy w aucie ocenia, czy te parametry są właściwe do dalszej eksploatacji pojazdu i zgodne z założeniami producenta. – To, że uzyskamy „niższą wagę filtra po czyszczeniu” lub zmieni się różnica ciśnień przepływu powietrza przez filtr, nie gwarantuje prawidłowego działania filtra po czyszczeniu. Obudowa filtra bez rdzenia, jest niższa, niż z rdzeniem. W filtrze, w którym uszkodzimy rdzeń, otwory przelotowe, powstałe przez mechaniczne uszkodzenie filtra pozwolą na uzyskanie minimalnych różnic w ciśnieniu gazu, przed i za filtrem. Jednak w jednym i drugim przypadku, nie można mówić o zachowaniu skuteczności systemu oczyszczania uważa przedstawiciel TUNAP. Dlaczego filtr się zapycha? Przyczyny awarii DPF. Dużą rolę w przypadku awarii filtrów DPF związanych z ich zanieczyszczeniem odgrywa prawidłowa diagnostyka przyczyn. Poza usterkami mechanicznymi powodem może być np. miejski tryb eksploatacji. Czy podróżując autem z silnikiem diesla głównie po mieście można uchronić się przed awarią filtra DPF? Najskuteczniejszą profilaktyką filtra DPF jest dbałość o prawidłowe działanie całego silnika. Chodzi o wymianę oleju we właściwym terminie, odpowiedni dobór oleju silnikowego, czysty i prawidłowo działający układ wtryskowy paliwa, system EGR oraz pozostałe elementy, wpływające na prawidłowe działanie systemu oczyszczania spalin DPF. Bez tego nie możemy oczekiwać, by filtr działał prawidłowo i przez dłuższy czas. Nadmierne nasycenie filtra sadzą, które uniemożliwia jego automatyczną regenerację, jest zazwyczaj skutkiem nieprawidłowego działania podzespołów silnika, nie przyczyną samą w sobie. Przykładowo, zanieczyszczone wtryskiwacze, które nieprawidłowo rozpylają paliwo w komorze spalania, będą produkować więcej cząstek (produktów spalania), które będą trafiać do naszego filtra, powodując jego ponadnormatywne obciążenie, co finalnie doprowadzi do braku możliwości jego regeneracji. Problemem nie jest filtr, a zanieczyszczone wtryskiwacze paliwa. Skuteczne oczyszczenie filtra lub jego wymiana, bez usunięcia usterki (w tym przypadku oczyszczenia wtryskiwaczy lub ich wymiany na nowe), skróci czas działania także nowego filtra DPF. – Jeśli mówimy konkretnie o profilaktyce filtra DPF, to zalecamy regularne czyszczenie filtra bez demontażu w technologii TUNAP co maksymalnie 100 000 km, jak również w przypadku użytkowania pojazdów w niekorzystnych warunkach (jazda tylko w warunkach miejskich). Można stosować także produkt TUNAP Professional 184 – jest to dodatek substancji czynnych do paliwa, który pozwoli na regenerację filtra w niższych temperaturach niż te, które uzyskujemy podczas regeneracji wymuszanej przez sterownik silnika. Pozwala to na regenerację filtra również w warunkach miejskiej eksploatacji. – dodaje Jacek Kościołowski.